Pierwsze formy osadnictwa pojawiły się na terenie gminy Walce około 6000 - 4500 lat p.n.e. w epoce kamiennej. Znaleziska potwierdzające pobyt ludzi w tym okresie znajdują się na gruntach Straduni, Walec i Rozkochowa. Udokumentowany rozkład stanowisk potwierdza fakt kulminacji prehistorycznego osadnictwa w północnej części gminy - w dolinie rzeki Odry, a dopiero w późniejszym czasie w jej zachodniej części - na gruntach Brożca, Kromołowa i Rozkochowa. Niewątpliwie, obok sprzyjających warunków naturalnych, decydujące znaczenie dla rozwoju osadnictwa na terenie gminy miał, biegnący z Opola na Morawy prawdopodobnie przez Brożec, Kromołów, Rozkochów i Głogówek, "bursztynowy" szlak handlowy. Świadczyć o tym może wzmiankowana już w 1193 roku karczma w Kramołowie, z której pożytek przypisany był zakonowi św. Wincentego na Piasku we Wrocławiu. Należy przypuszczać, że część wsi w gminie istniała już w X wieku, kiedy Śląsk znajdował się pod panowaniem czeskim
Wczesnośredniowieczne osadnictwo zaczęło rozwijać się dopiero w XII i XIII wieku za sprawą śląskich książąt, synów wygnanego księcia Władysława, którzy wrócili na Śląsk w 1163 roku. Wraz z nimi przyjechali niemieccy koloniści, którzy zapoczątkowali tu osadnictwo niemieckie. Śląsk został podzielony: Bolesław I otrzymał cały Dolny Śląsk, a jego brat Mieszko większą część Górnego Śląska z Opolem. Miejscowa ludność żyła w swoich wioskach zgodnie z polskim prawem i polskimi zwyczajami. Sprowadzeni Niemcy żyli na karczowiskach leśnych zakładając tam wsie zgodnie z prawem niemieckim i niemieckimi zwyczajami. Zakonu Cystersów, który miał swoją siedzibę w Kazimierzu za Głogówkiem.
W 1228 roku książę opolski Kazimierz przekazuje ziemie położone pomiędzy rzeką Stradunią, a Osobłogą Zakonowi Norbertanek w Czarnowąsach pod Opolem ze wsiami Brożec, Grocholub, Stradunia i Walce oraz w 1193 wzmiankowanym Kromołowem. Wojny husyckie (1419-1456) oraz panujące po nich zarazy dokonały ogromnych spustoszeń we wszystkich wsiach gminy. W roku 1526 na skutek umowy spadkowej Czechy wraz ze Śląskiem przypadły Habsburgom. Wiedeń siedziba cesarska, wywarł znaczący wpływ na gospodarczy i kulturalny rozwój Śląska. W 1740 roku król Prus Fryderyk II zdobył Śląsk i przyłączył go do swojego Królestwa. Konflikt między Austrią i Prusami trwał do 1763r. i zakończył się pokojem w Hubertusburgu, na mocy którego Śląsk pozostał pod władzą Prus. Po pokoju zawartym w Hubertsburgu (15.02.1763) z dotychczasowych powiatów Prudnik, Głogówek i Biała utworzono powiat prudnicki, do którego należały Walce z pozostałymi wsiami, za wyjątkiem Straduni należącej wówczas do powiatu opolskiego.
W 1806 roku cesarz Napoleon prowadzący wojnę z Prusami w ciągu niespełna dwóch miesięcy zdobył Śląsk. Wojska napoleońskie przechodziły również przez obecne tereny gminy Walce. Mieszkańcy gminy walce uczestniczyli w wojnach prowadzonych przez Prusy w 1864r. z Danią 1866r. z Austrią i w 1870 z Francją. W latach 1914-18 toczyła się I wojna światowa, na szczęście zmagania wojenne toczyły się poza Śląskiem. O tym ilu mężczyzn poniosło śmierć na różnych frontach świadczą zachowane w niektórych wsiach pomniki. Po zakończeniu I wojny światowej o przebiegu granicy państwowej polsko - niemieckiej zadecydować miał plebiscyt. Odbył się on 20 marca 1921r. W gminie Walce przeszło 90% mieszkańców głosowało za pozostaniem w państwie niemieckim. Podczas drugiej wojny światowej na różnych frontach, jednak najliczniej na froncie wschodnim, zginęły setki mieszkańców Gminy. Wiosną 1945r. podczas przechodzenia frontu zginęło również kilkadziesiąt osób cywilnych. Po zakończeniu II wojny światowej prawie cały niemiecki Śląsk przekazany został Polsce na mocy decyzji tzw. Wielkiej Trójki w zarząd. Pozostałe przy Niemczech fragmenty Prowincji Śląskiej włączono do Brandenburgii i Saksonii. Zamieszkała tu dotąd ludność niemiecka, a gdzieniegdzie czeska, została decyzją Sojuszniczej Rady Kontroli z 20 listopada 1945 przymusowo wysiedlona. Na jej miejsce sprowadzono przesiedleńców zza nowej granicy na wschodzie, głównie z Wołynia, wschodniej Galicji i Wileńszczyzny oraz mieszkańców Polski środkowej. Ogółem do stycznia 1947 napłynęło na teren Śląska 2 630 000 osób z tych terenów. Jedynie na Górnym Śląsku pozostała część miejscowej ludności, tzw. autochtonów. W 1947 roku w ramach Akcji "Wisła" przesiedlono na Dolny Śląsk także część przymusowo wysiedlonych Ukraińców i Łemków. Armia Czerwona przekazywała stopniowo od 1945 roku miejscowości i zakłady. Tuż po wojnie władze PRL zakładając iż ludność śląska jest niemiecka, poddawała ją procesowi weryfikacji. Do końca lat 40. XX wieku z samego Górnego Śląska wysiedlono 0,3 mln osób, lecz w dalszym ciągu Ślązacy uważani byli za zgermanizowanych Słowian. Od 1945 roku rozpoczęły się wywózki do ZSRR, do niewolniczej pracy. Także w Polsce mieszkańcy Śląska byli prześladowani (między innymi w obozach w Świętochłowicach i Siemianowicach). Niemcy oraz zgermanizowani Ślązacy zostali w dużej ilości wysiedleni do Niemiec lub zbiegli do Niemiec przed nadciągającą Armią Czerwoną. Nie mniej jednak w porównaniu z Dolnym Śląskiem, na Górnym Śląsku zachowała się duża liczba rdzennej ludności.
Walce
Wieś wzmiankowana w 1228 roku jako "Walchi". Założona została przez Cystersów z Lubiąża, następnie przeszła pod zakon Norbertanek z Czarnowąs i biskupstwo wrocławskie. Dokument z 1330 r. potwierdza istnienie w Walcach parafii św. Walentego z proboszczem "Paulusem von Walicz". Dzisiejszy kościół św. Walentego wybudowany został w roku 1894. Walce podobnie jak całego tego terenu nie ominęły wojny husyckie, szwedzkie i śląskie jak również wybuchające od czasu do czasu zarazy powodujące wiele ofiar wśród mieszkańców. Znajdujący się na tym terenie majątek ziemski z zamkiem wybudowanym w 1675 roku przez rodzinę von Schweinichen kupiła w 1815 r. rodzina Walliczek. Od 1847 r. zamek wraz z majątkiem był w rękach rodziny von Seher-Thoss, która utraciła go na rzecz państwa w 1929 roku z tytułu zadłużenia. Rozparcelowanie majątku doprowadziło do rozwoju wsi. Powstały całe ulice nowych gospodarstw rolnych. Liczba mieszkańców z 1694 w roku w roku 1925 wzrosła do 1894 w roku 1939. Obecnie Walce stanowią centrum życia samorządowego, gospodarczego i kulturalnego gminy. Tu swoją siedzibę ma Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Kultury, Gimnazjum, Biblioteka Gminna, Ośrodek Zdrowia, Apteka, Poczta i Bank Spółdzielczy. Tu także działa, założona w 1908 roku, Ochotnicza Straż Pożarna.
Kartki z historii wsi Walce
Ze źródeł historycznych wynika, że tereny przez nas zamieszkiwane były kolonizowane przez zakon cystersów. Ówczesny księża Władysław Opolski podarował zakonowi kościół w Kazimierzu koło Głubczyc, skąd przybyli cystersi na ziemię Walecką. Najstarszy dokument, w którym występuje nazwa naszej wsi pochodzi z 1228 r. Kazimierz Opolski zapisał w dokumencie, że na życzenie swojej zmarłej matki hrabiny Ludmiły przenosi założony przez nią klasztor z Rybnika do Czarnowąsów koło Opola. W tym dokumencie wymienione są posiadłości należące do klasztoru: były to sie Wróblin, Biedrzychowice, Walchi (Walce) oraz inne wioski. Z innych dokumentów też wynika, że Walce po założeniu przeszły w ręce zakonu Norbertanek.
Nazwa „Walce” być może pochodzi od jednego z kolonizatorów o imieniu Walenty, albo też od walcowatego położenia, bo w innych dokumentach istnieje nazwa „Waletz”. Ze źródeł pochodzących z XIII w. wymienia się nazwy Walicz, Walecz, Walitz.
Dopiero w XVI w. zjawia się nazwa Waltze, która z różnymi zmianami w pisowni utrzymała się do dziś.
Od założenia do XVI w. Walce były własnością kościoła.
Z dokumentu z dnia 23 kwietnia 1572 r. wynika, że król Ferdynand I oddał Biedrzychowice i Walce w zastaw hrabiemu Schweinchen , a w roku 1585 Walce sprzedano hrabiemu Schweinchen von Kolbnitz – i w tej rodzinie pozostały do XIX wieku. Po wymarciu rodziny, Walce przeszły
w posiadanie hrabiego SeHe-Thoss z Dobrej. W źródłach historycznych możemy znaleźć wzzmiankę, że w 1807 r. w Walcach stacjonowały wojska francuskie, które okrutnie obchodziły się z mieszkańcami.
Pierwszy kościół w walcach był wzniesiony w 1330 r . na tzw. „starym cmentarzu”. Był oczywiście drewniany. W latach 1703 i 1862 kościół uległ spaleniu. W 1890 r. Kanonik Banner rozpoczął budowę obecnego kościoła, który trwała 4 lata. W 1897 r. na wieżę kościoła zostały wciągnięte dzwony o nazwie: Leo. Georg i Rudolf.
W 1942 r. dzwony zostały zabrane na potrzeby wojny. Nowe dzwony poświęcono w październiku 1966 r. - nazwyają się: „Walenty” - ufundowany przez parafian z Walec, „Maria” - przez parafian Grocholubia, „Paweł” - przez parafian Zabierzowa.
I już ostatnia ciekawostka. Rzecz o szkole.
W kościelnych dokumentach z 1600 roku jest zapis o nauczycielu Adamie Larischu.
W tym samym czasie zbudowano budynek szkolny tzw. „starą szkołę” - zburzoną kilka lat temu
(w 2006 r.). Budynek ten więc pochodził z XVII wieku.
Inwentarzem szkoły w 1808 r. była jedna tablica, 2 stoły, 3 ławki, 10katechizmów i tyleż elementarzy.
W 1794 r. wprowadzono obowiązek szkolny – wszystkie dzieci musiały się uczyć. Do 1850r. Nauka odbywała się w języku polskim, a dopiero po II połowy XIX wieku w języku niemieckim.
Nauczyciel był jednocześnie organistą. Utrzymywali go chłopi.
Od 1910 r. szkoła w Walcach była pięcioklasowa, a od 1919 r. sześcioklasowa a od 1935 r. siedmioklasowa.
Nowy budynek szkoły budowano w 1901/02 r., a potem w 1910 r. rozbudowano. Te budynki służyły naszym dzieciom do 2004 r. Kolejną szkołę w walcach, obecną szkołę podstawową i gimnazjum zaczęto więc budować 100 lat później.
Na zakończenie trochę statystyki.
Czy ktoś jeszcze wie i pamięta gdzie były „Liski”, „Napłatki”, „Bagno”, „Małe dołki”, „Kapuśniki”, „Na stare”, „Grzamby”.
Na szczęście nie wszystkie nazwy wyginęły. Używamy po dziś dzień nazw „Posiłek”, „Gorka”, „Kajerka”, „Grobla”, „Krzewiaki”, „Antoszka”, „Olszyna”. Oby jak najdłużej.
Zadbamy o to i przekazujmy kolejnym pokoleniom!